نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

• محمد اسماعیل عبداللهی

ستادیار گروه حکمرانی فرهنگی-اجتماعی، دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

برایند تعامل «الهیات»، «مردم» و «حکومت» را باید در نظام مردم‌سالاری دینی مشاهده کرد. در این مدل، سهم هریک از مؤلفه‌های سازنده چون «جمهوریت» و «دینی بودن»، در شکل‌دهی حکومت به یک اندازه است. مسئله اصلی این است که عنصر سازنده در برقراری روابط متعامل سه‌گانه الهیات، مردم و حکومت چیست و چگونه می‌توان در عصر غیبت میان «دین» و «مردم» هم‌بستگی ساختاری و سیاسی برقرار کرد؟ این پژوهش با گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و تحلیل آن‌ها به روش توصیفی-‌تحلیلی درصدد است تا پاسخ این مسئله را در عنصر «مجتهد مدیر» در نظام حکمرانی دینی بیابد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد حضور دین مشروعیت‌بخش است و حضور جمهور، مقبولیت‌ساز. دین می‌تواند از طریق نمایندگان خود در ساختار و بافتار حکومت اعمال‌نظر کند که بر اساس ادله قطعی، این فرایند در عصر غیبت از طریق عنصر «مجتهد مدیر» در ساختار اعمال حاکمیت دین رقم می‌خورد. ازاین‌رو برای تأسیس یا پایداری و امتداد بهینه حکومت و تحقق نظام حکمرانی دینی، مجتهد مدیر باید افزون‌بر برخورداری از قدرت استنباط احکام شریعت و فهم اجتهادی از دین و ورزیدگی فکری و اجتهادی، دارای دانش اجتماعی اعم از سیاست، مدیریت، مردم‌شناسی، ذکاوت، هوشمندی، فراست، قدرت اداره و تحلیل نیز باشد.  

کلیدواژه‌ها

• حکمرانی دینی
• مجتهد مدیر
• مردم‌سالاری دینی
• تئودمکراسی
• تئوکراسی