درآمدی بر مفهوم شناسی دانشی فقه حکمرانی مشارکتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته سطح دوم حوزه علمیه قم

2 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

10.30497/sj.2024.244911.1309

چکیده

مشروعیت داشتن و مردمی بودن دو عنصر اصلی سازنده حکومت در فقه شیعه است. الگوی در اختیار کارگزاران حکومت نیز در خود دو عنصر مردم و شرع را باید دارا باشد. بنابراین نظام حکمرانی در فقه شیعه مردمی بودن را بر پایه اصول و احکام شرعی پایه گذاری نموده است. تنظیم فقه حکمرانی با رویکرد مشارکت مردمی برای تبدیل آن به سبک فقهی مستقل، نیازمند رهگذر چند مرحله است: ۱. ساخت مفاهیم، اصول و پایه ریزی مبانی ۲.ارائه نظام مسائل ۳.تشکیل و تشریح احکام در مواجهه با هریک از نظام مسائل. این مقاله با استعانت از سبک‌های ابداعی مفهوم شناسی و با روش توصیفی_تحلیلی به بررسی و پردازش فقه حکمرانی با رویکرد مردمی پرداخته است. یافته‌های بدست آمده در این پژوهش، نشانگر مفهوم گیری فقه حکمرانی مشارکتی از فقه حکومت، فقه سیاسی و فقه نظام اجتماعی در هر یک از شیوه‌های ابداعی مفهوم شناسی است و رویکرد مشارکت مردمی نیز ضمن آنکه در آن دو فقه وجود دارد با فقه نظام اجتماعی نیز ارتباط دانشی پیدا می‌کند. بر این اساس با ارائه چارچوب مفهومی برای هر یک از مفاهیم موجود در عنوان فقه حکمرانی مشارکتی و با القاء هر یک از مفاهیم ارائه شده در سبک‌های دانشی، سعی بر پردازش مفهوم فقه حکمرانی مشارکتی نموده است. در نهایت این مقاله با ساخت مفهوم و تحلیل مبادی تصدیقی و تصوری، مفهومی برای فقه حکمرانی با رویکرد مشارکت مردمی را پایه ریزی نموده است.

کلیدواژه‌ها


مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 22 اسفند 1402
  • تاریخ دریافت: 30 شهریور 1402
  • تاریخ بازنگری: 22 اسفند 1402
  • تاریخ پذیرش: 24 دی 1402