بررسی مشروعیت انجماد بیماران صعب العلاج

احسان پور, سید رضا; حبیبی, جواد

doi:10.30497/irj.2022.241463.1159

بررسی مشروعیت انجماد بیماران صعب العلاج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار، گروه حقوق دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

² استادیار، گروه حقوق دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی قائم‌شهر، قائم‌شهر، ایران

10.30497/irj.2022.241463.1159

چکیده

میل به جاودانگی در سرشت آدمی است؛ از این رو انسان تمام تلاش خود را جهت زیستن ابدی بکار می‌گیرد. از جمله فرضیه‌های علمی مربوط به اطاله عمر، سرمازیستی بیماران صعب‌العلاج است. در این روش دانشمندان با منجمد نمودن بدن بیمار، وی را به خوابی عمیق فرو می‌برند به این امید که پس از کشف طرق درمان قطعی وی در آینده، او را دوباره به زندگی بازگردانند. این عمل به‌عنوان پدیده‌ای نوظهور مباحث گوناگونی را از منظر اخلاقی، حقوقی و فقهی برانگیخته است. برخی از فقها با این استدلال که اجرای کرایونیک به معنای پایان دادن به حیات بیمار صعب‌العلاج بوده و قطعیتی در احیای دوباره بیمار در آینده وجود ندارد، مبادرت به آن را از طرف بیمار مصداق وقوع در تهلکه و خودکشی و اجرای آن توسط پزشکان را مصداق دیگرکشی دانسته‌اند. برخی از فقها نیز با فرض زنده بودن بیمار سرما زیست، از آن جهت که ایجاد عمدی وضعیت مزبور مانع از انجام تکالیف شرعیه وی است، آن را حرام دانسته‌اند. در مقابل برخی از فقها با استناد به قاعده لزوم حفظ حیات و سلطنت انسان بر نفس، اجرای این عملیات را به شرط اطمینان از حیات بیمار و ضرورت حفظ نفس وی جائز شمرده‌اند. به نظر می‌رسد از آنجا که سرمازیستی به معنای سلب حیات از بیمار زنده نبوده بلکه گامی بلند برای حفظ حیات وی به شمار می‌آید و از آنجا که اجرای این روش به‌عنوان تنها راه استمرار حیات وی ضروری است، قول فقهای دسته اخیر مقدم می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

قرآن کریم.

بصیرزاده، شهناز (1396). بررسی جواز کرایونیک بر اساس آیات و احادیث. مجله تخصصی حقوق و علوم قضایی، 2(22).

بصیرزاده، شهناز (1396). حکم انجماد از نگاه فقهای مذاهب. مجله علمی تخصصی علوم انسانی اسلامی، 1(6).

بیات زنجانی، اسدالله (1397). پایگاه اینترنتی آیت‌الله بیات زنجانی (www.bayat.info).

توحیدی، محمدعلی (1347ق). مصباح الفقاهة. نجف: انتشارات حیدری.

جعفری، محمدتقی (1370). تحقیق در دو نظام حقوق جهانی بشر. تهران: دفتر خدمات حقوقی بین‌الملل جمهوری اسلامی ایران.

حرّ عاملی، شیخ محمّد بن حسن (1414ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة. قم: مؤسسه آل البیت(ع).

حسینی شاهرودی، سید محمد (1397). پایگاه اینترنتی آیت‌الله حسینی شاهرودی (www.shahroudi.com).

درگاهی، مهدی (1395). واکاوی محدوده و قلمرو قاعده سلطنت نسبت به سلطة انسان بر اعضا بدن. مجله فقه و اصول، 48(105)، 45-64.

سلطانی، عباسعلی؛ و کراچیان ثانی، فاطمه (1392). اثبات فقهی و حقوقی قاعده لزوم حفظ نفس در اسلام. مجله پژوهش‌های فقهی، 9(3)، 85-114.

سیستانی، سید علی (1397). پایگاه اینترنتی آیت‌الله سیستانی (www.sistani.org).

صدوق، محمد بن علی (1404ق). من لا یحضره الفقیه. قم: جامعه المدرسین.

طباطبایی، سید محمّدحسین (1364). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: بنیاد علمی و فکری علّامه طباطبایی.

طباطبایی، سیّده فاطمه؛ و محمدحسین زاده، عبدالرضا؛ و مولوی فر، سمیه (1396). حکم تکلیفی کرایونیک بیمار لاعلاج از منظر فقه شیعه. مجله علمی - پژوهشی فقه پزشکی، 9(31)، 21-32.

طبرسی، فضل بن حسن (بی‌تا). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (علی کرمی، مترجم). قم: انتشارات فراهانی.

علوی گرگانی، سید محمدعلی (1397). پایگاه اینترنتی آیت‌الله علوی گرگانی (www.gorgani.ir).

کلینی، محمد بن یعقوب (1367). الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

گرجی، ابوالقاسم (1388). آیات الاحکام (حقوقی و جزایی). تهران: بنیاد حقوقی میزان.

گودرزی، فرامرز؛ و کیانی، مهرزاد (1380). اصول طب قانونی و مسمومیت‌ها. تهران: شرکت سهامی روزنامه رسمی کشور.

محمدی، ابوالحسن (1387). قواعد فقه. تهران: بنیاد حقوقی میزان.

مکارم شیرازی، ناصر (1354). تفسیرنمونه، تهران: انتشارات دار الکتب الاسلامیه.

مکارم شیرازی، ناصر (1397). پایگاه اینترنتی آیت‌الله مکارم شیرازی (www.makarem.ir).

موسوی بجنوری، سید محمد (1392). قواعد فقهیّه. تهران: انتشارات مجد.

نظری توکلی، سیعد؛ و احسان پور، سیدرضا (1389). بررسی مبانی فقهی جرم زدایی از مصرف مواد مخدر آرام. فصلنامه فقه پزشکی، 2(2)، 105-141.

نوری همدانی، حسین (1397). پایگاه اینترنتی آیت‌الله نوری همدانی (www.noorihamedani.org).

نیکومنش، امراله (1385). برداشت عضو از مبتلا به مرگ مغزی و لسان آیات و روایات. مجله برهان و علوم، 7.

هاشمی شاهرودی، سید محمود (1397). پایگاه اینترنتی آیت‌الله هاشمی شاهرودی (www.hashemishahroudi.org).

Alcor Life Extension Foundation. What is Cryonics?. Available from: http://www.alcor.org/AboutCryonics/index.html. [Last visit: 2017].

Appleyard, B. (2008). How to Live Forever or Die Trying: on The New Immortality, London: Pocket Books.

Institute for Evidence-Based Cryonics. What Is Cryonics?. Available from: http://www.evidencebasedcryonics.org/what-is-cryonics/. [Last Visit: 2017]

Moen, OM. (2015). The Case for Cryonics, Journal of Med Ethics.

Monette, M. (2012). Spending eternity in liquid nitrogen, CMAJ.

Whetstine, L; & Streat, S; & Darwin, M; & Crippen, D. (2005). Pro/Con Ethics Debate: When Is Dead Really Dead?, Crit Care.