پژوهش‌نامه فقه اجتماعی

بررسی قراردادهای مالی بین‌المللی از منظر فقه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد، معارف اسلامی و حقوق، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق علیه‌السام، تهران، ایران

چکیده

قراردادهای بین‌المللی نوعی تعهد طرفینی است که بر ذمه‌ی متعاقدین می‌باشد. این قراردادها گاهی مالی و تجاری و گاهی غیر آن است. در صورتی که قرارداد بین‌المللی بین دولت اسلامی که دارای حکومت مشروع است با دولت‌های غیر مشروع اعم از اسلامی و یا غیر اسلامی در یک موضوع مالی منعقد گردد، شبهاتی را در پی خواهد داشت. این قراردادها گاهی توافقات مالی و گاهی معاملاتی بین‌الدول را تشکیل می‌دهد که هر دوی آن‌ها با چالش‌های فقهی مواجه می‌باشد. وضعیت مالکیت دول غیر مشروع بر اموال عامه خصوصاً انفال، استفاده نامشروع از وجوه دریافتی توسط دولت‌های نامشروع و در نتیجه صدق اعانه بر متعهد و ... از جمله چالش‌هایی است که در این نوع تعهدات بروز نموده است. در این تحقیق تلاش بر آن است چالش‌های مذکور مورد بررسی قرارگرفته و جواز و به لازم الوفا بودن قراردادهای بین‌المللی پرداخته شود. تبیین معنای اعانه‌ی بر اثم و بررسی قاعده‌ی مصلحت تسهیل عمومی و استنقاذ از جمله موارد تحقیق شده در این مقاله می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

ابن فارس، احمد (1404ق). معجم مقائیس اللغة. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
ابوالحمد، عبد الحمید (1365). مبانی سیاست. تهران: انتشارات توس.
اردبیلی، احمد بن محمد (بی­تا). زبدة البیان. تهران: مکتبه الجعفریه.
آشوری، داریوش (1364). فرهنگ سیاسی. تهران: انتشارات مروارید.
امامی، سید حسن (بی­تا). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیه.
انصاری، مرتضی (1411ق). کتاب المکاسب. قم: منشورات دار الذخائر.
ایروانی، میرزا علی (1406ق). حاشیة علی المکاسب. تهران: وزرات فرهنگ و ارشاد.
بجنوردی، سید حسن (1419ق). القواعد الفقهیة. قم: نشر الهادی.
تبریزی، میرزا جواد (1423ق). ارشاد الطالب. قم: موسسه اسماعیلیان.
جمعى از پژوهشگران زیر نظر شاهرودى (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام. قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
حائری، سید کاظم (1423ق). فقه العقود. قم: مجمع اندیشه اسلامی.
حر عاملی، محمد بن حسن (1419ق). وسائل الشیعة. بیروت: موسسه آل البیت.
خلخالی، سید مهدی (1422ق). حاکمیت در اسلام یا ولایت فقیه (جعفر الهادی، مترجم). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌.
خمینى، سید روح­اللّه موسوى (1415ق). المکاسب المحرمة. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى قدس سرّه.
خمینى، سید روح­اللّه موسوى (1424ق). توضیح المسائل. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
خویى، سید ابوالقاسم موسوى (1410ق). منهاج الصالحین. قم: نشر مدینة العلم.
خویی، سید ابوالقاسم موسوى (بی­تا). مصباح الفقاهة. بی­جا: بی­نا.
دو پوئی، گزاویه (1374). فرهنگ و توسعه (فاطمه فراهانی و عبدالحمید زرین قلم، مترجمان)، تهران: مرکز انتشارات کمیسیون ملی یونسکو در ایران.
روحانی، سید صادق (1429ق). منهاج الفقاهة. قم: انوار الهدی.
سند، محمد (1428ق). ملکیة الدول الوضعیة. قم: مکتبة فدک.
سید رضی، محمد بن حسین (1414ق). نهج البلاغة. قم: مؤسسه نهج البلاغه.
عمید زنجانی، عباسعلی (1421ق). فقه سیاسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
لاری، سید عبدالحسین (1418ق). مجموعه مقالات. قم: موسسه المعارف الاسلامی.
مراغی، میرفتاح (1417ق). العناوین الفقهیة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌.
منتظری، حسین­على (1409ق). مبانى فقهى حکومت اسلامى (محمود صلواتى و شکورى، مترجمان)، قم: مؤسسه کیهان.
مؤمن، محمد (1425ق). الولایة الالهیة الاسلامیة أو الحکومة الاسلامیة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌.
نجفی، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
نوری، حسین بن محمدتقی (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
هانتینگتون، ساموئل (1394). موج سوم دموکراسی (احمد شهسا، مترجم). تهران: انتشارات روزنه.
پژوهش‌نامه فقه اجتماعی
دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 19
اسفند 1400
صفحه 47-66
  • تاریخ دریافت: 05 تیر 1399
  • تاریخ بازنگری: 29 شهریور 1399
  • تاریخ پذیرش: 29 مهر 1399