اصول اخلاقی اقتصاد اسلامی و رفع چالش های موجود در اقتصاد متعارف، با تأکید بر اندیشه های آیت الله مهدوی کنی(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

ضرورت پرداختن به اندیشه اقتصادی اسلام ازآن‌جهت است که امروزه عرصه فعالیت‌های کلان اقتصادی دچار چالش‌ها و بحران‌هایی شده است و ایده‌های اقتصادی اسلام، راهکاری مفید برای برون‌رفت از این مسائل ارائه می‌کند که در پژوهش حاضر هم به این چالش‌ها اشاره شده است و هم راهکارهای پیشنهادی اسلام مورد تأکید قرار گرفته است. در این بین سؤال‌هایی از این قبیل مطرح می‌شود: «اصول اخلاق اقتصادی در اندیشه اسلامی چیست؟ مؤلفه‌های اخلاقی در بازاریابی اسلامی شامل چه مواردی می‌شود؟ چالش‌های موجود در اقتصاد متعارَف و راهکار برون‌رفت از آن‌ها در اندیشه اسلامی چه می‌باشد؟». روش پژوهش جاری نیز مبتنی بر مطالعه تطبیقی اندیشه اسلامی و اندیشه­های اخلاقی- اقتصادی آیت­الله مهدوی کنی(ره) و اقتصاد مدرن است. مهم‌ترین نوآوری این پژوهش نیز پاسخ‌گویی به چالش‌های اقتصاد مدرن بر اساس اندیشه اسلامی است و با توجه به این‌که آیت‌الله مهدوی کنی(ره) در حوزه مسائل اقتصادی و فقه حکومتی اندیشه‌ها و ایده‌های نوینی داشته­اند، در این پژوهش در تلاش بوده‌ایم که بر آراء و اندیشه‌های ایشان در حوزه اقتصاد اسلامی تأکید کنیم.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم.
اسحاقی، ‌سید ‌حسین (1384(الف)‌)، «فعالیت‌های اقتصادی ممنوع در اسلام»، رواق اندیشه، شماره 49.
اسحاقی، ‌سید‌ حسین (1384(ب)‌)، «فعالیت‌های اقتصادی ممنوع در اسلام»، رواق اندیشه، شماره 49.
اکرمی، ‌ابوالفضل (1375)، «بازار در تمدن اسلامی»، دین و ارتباطات، شماره 3.
امامی، ‌محمد (1385)، «بررسی نظارت بر بازار در آموزه‌های نبوی و علوی»، الهیات و حقوق، شماره 21 و 22.
توتونچیان، ‌ایرج؛ و عیوضلو، ‌حسین (1379)، «کاربرد نظریه عدالت اقتصادی در نظام اسلامی توزیع ثروت و درآمد»، تحقیقات اقتصادی، شماره 57.
توکلی، ‌محمد ‌جواد؛ و کریمی، ‌سعید (1393)، «شاخص اخلاق تجارت از دیدگاه اسلام»، اقتصاد اسلامی، شماره 53.
حجتی‌کرمانی، ‌علی (1346)، «اسلام آیین زندگی 16، مشخصات اقتصاد اسلامی: اسلام و توزیع ثروت2»، درسهایی از مکتب اسلام، شماره 92.
رسولی‌شربیانی، ‌رضا؛ و مرید‌سادات، ‌حسین (1395)، «بررسی نقش اخلاق در بازاریابی از دیدگاه فرهنگ ایرانی اسلامی»، پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری، شماره 2.
سازمان‌ مطالعه‌ و تدوین‌ کتب‌ علوم‌ انسانی‌ و دانشگاهها (سمت‌)، پژوهشکده‌، (1374)، مبانی‌ اقتصاد اسلامی‌، تهران‌: سازمان‌ مطالعه‌ و تدوین‌ کتب‌ علوم‌ انسانی‌ دانشگاهها (سمت‌).
مجاهدی‌ نسب‌، علیرضا (1384)، روش‌های‌ قیمت‌گذاری‌، تهران‌: رادان‌ تحریر.
محقق، ‌محمد‌جواد (1384)، «نظام اقتصادی از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، معرفت، شماره 89.
مرکز بررسی اسناد تاریخی (1388)، مسجد جلیلی به روایت اسناد ساواک، تهران‌: وزارت‌ اطلاعات‌، مرکز بررسی‌ اسناد تاریخی‌.
مصلح، ‌عبدالمجید؛ و الهیاری ‌بوزنجانی، ‌احمد (1394)، «اخلاق در بازاریابی: ارزش های اخلاقی مورد تأکید اسلام در مدیریت فعالیت‌های بازاریابی». پژوهش‌نامه اخلاق، شماره 28.
مهدوی کنی، ‌محمد‌رضا (1365)، «اخلاق اسلامی9: حفظ زبان»، تربیت، شماره 15.
مهدوی‌ کنی‌، محمدرضا (1373)، ‏نقطه‌های‌ آغاز در اخلاق‌ عملی‌، ‏تهران‌: ‏: دفتر نشر فرهنگ‌ اسلامی‌.
مهدوی‌ کنی‌، محمدرضا (1379(الف‌))، اصول‌ و مبانی‌ اقتصاد اسلامی‌ در قرآن، تهران‌: دانشگاه‌ امام‌ صادق‌(ع‌).
مهدوی‌ کنی‌، محمدرضا (1379(ب)‌)، بیست‌ گفتار در اخلاق‌ عملی‌، تهران‌: دفتر نشر فرهنگ‌ اسلامی‌.
مهدوی کنی‌، محمدرضا (1386)، بیست و دو گفتار، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
مهدوی کنی‌، محمدرضا (1390(الف)‌). دوازده گفتار؛ مجموعه بیانات آیت‌الله محمدرضا مهدوی‌کنی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
مهدوی‌ کنی‌، محمدرضا (1390(ب‌))، عقل و دین؛ بیست گفتار در شناخت ابعاد معنوی حیات عقلانی انسان، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
مهدوی‌ کنی‌، محمدرضا (1390(ج‌))، علم و عمل ایمانی؛ بیست و دو گفتار در شناخت ابعاد کاربردی دین، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
مهدوی کنی، محمد رضا (1423ق)، البدایه فی الاخلاق العملیه، بیروت: دار الهادی.
میرمعزی‌، حسین‌ (1378)، نظام‌ اقتصادی‌ اسلام‌، تهران‌: موسسه‌ فرهنگی دانش‌.
نصر، ‌سید‌حسین؛ و موثقی، ‌سید‌احمد (1378)، «اخلاق کار اسلامی» کار و جامعه، شماره 31.
‏نظری، ‌حسن‌آقا (1383)، «عدالت اقتصادی ازنظر افلاطون، ارسطو و اسلام»، اقتصاد اسلامی، شماره 14.
  • تاریخ دریافت: 07 اردیبهشت 1398
  • تاریخ بازنگری: 10 خرداد 1398
  • تاریخ پذیرش: 14 تیر 1398