نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• غلامحسین الهام ¹
• امیر وطنی ²
• محبوبه حسن زاده ³

¹ دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران

² استادیار گروه حقوق دانشگاه خوارزمی

³ دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزا دانشگاه خوارزمی

چکیده

زندان در نصوص شرعی یک مجازات اصلی محسوب نمی­شود بلکه به‌منزله ابزاری کاملاً استثنایی است که تنها در حد ضرورت به کار می­رود. شارع به کارگیری مجازات زندان را تنها در موارد معدود جایز دانسته و هیچ­گاه آن را به عنوانابزاراصلی درکیفرمجرمان درنظرنگرفته است. علی­رغم این حقیقت، نظام حقوقی ایران، زندان را به عنوان مجازات غالب برای اکثر اعمال مجرمانه پیش­بینی نموده که همین امر سبب شده از تبعات سوء ناشی از افزایش جمعیت کیفری زندان‌ها در امان نماند تا آنجا که آسیب­های ناشی از زندان­محوری، اندیشمندان حقوقی را به چاره­اندیشی جهت رفع این معضل فراگیر واداشته است. غافل از آن­که دلیل اصلی بروز بحران زندان وگسترشغیرمعمول این مجازات درسیستمقضاییکشور، نادیده گرفتن نظر شرع مقدس در این زمینه است که خود از خلط مفهومی دو واژه حبس و سجن (زندان) نشأت می­گیرد. در این جستار بر آن هستیم تا با بررسی منابع و ادبیات فقهی، ضمن اثبات تمایز حبس و زندان و انتقاد از نظام حقوقی ایران به سبب فاصله گرفتن از نظام حقوقی اسلام در خصوص حدود اعمال مجازات زندان، گامی در راستای اصلاح و پالایش قوانین و کم کردن مجازات زندانازسیستمجزاییکشور برداریم.

کلیدواژه‌ها

• جرم
• مجازات
• حبس
• زندان
• تعزیر