پژوهشی فقهی در رابطه مالی زوجه و زوج و روش‌های تأمین مالی زوجه در خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

2 کارشناس ارشد فقه و حقوق اسلامی دانشگاه قم (نویسنده مسئول)

چکیده

در پژوهش حاضر، نگارندگان برای تبییین و بررسی رابطه مالی زوج و زوجه در نظام خانواده به طور مختصر به نظام‌های متصور و حاکم بر روابط مالی زوجین اشاره نموده و با اختیار نظام «استقلال» در روابط مالی زوجین بر اساس ادلّه احکام، به تبیین مبانی فقهی این نظام پرداخته و بر آن است تا از بین نظام‌های قابل تصور در دین اسلام، نظام استقلال را در روابط مالی زوج و زوجه در خانواده تبیین نماید.
اگرچه می‌توان به نظام «اشتراک» نیز به عنوان یک نظام ممکن پیشنهاد نمود، لکن نگارندگان پس از طرح مبانی نظام استقلال و اثبات این نظام به عنوان نظام مالی مطلوب اسلام در روابط مالی زوجین، به پژوهش در روش‌های تأمین مالی زوجه در نگاه فقه نیز پرداخته و از این روی نظام «استقلال» را پیشنهاد و تأیید کرده‌اند، چه آنکه از مهم‌ترین مسائل نظام مالی حاکم بر روابط زوجین، طرق تأمین مالی زوجه و مصونیت او نیز می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

برای مشاهده اصل مقاله به صورت کامل، بر روی لینک "اصل مقاله" در بالای صفحه کلیک کنید

قرآن کریم
ابن عساکر، علی بن حسن (بی‌تا)، تاریخ مدینه و دمشق، دمشق: دارالفکر.‏
ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414)، لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعه ‏و النشر و التوزیع.‏
أحسایی، محمَّد بن علی بن إبراهیم (1405)، عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث ‏الدینیه، قم: مطبعه سید الشهداء، چاپ دوم.‏
اردبیلی، ملّا احمد (1363)، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، قم: ‏مؤسسه نشر اسلامی.‏
امامی، سید حسن (1375)، حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ هفدهم.‏
بحرانی، یوسف (1363)، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، قم: مؤسسه نشر ‏اسلامی.‏
تیمی مغربی، نعمان بن محمد بن منصور (بی‌تا)، دعائم الاسلام، قم: آل البیت.‏
جبعی عاملی، زین الدین بن علی (شهید ثانی)، (1413)، مسالک الافهام فی شرح ‏شرائع الاسلام، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.‏
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1368)، ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات گنج ‏دانش، چاپ چهارم.‏
حلبی، تقی الدین بن نجم الدین (1403)، الکافی فی الفقه، اصفهان: ‏کتابخانه عمومی امام امیر المؤمنین علیه السلام.‏
حلبی، حمزه بن علی حسینی (1417)، غنیه النزوع إلی علمی الأصول و ‏الفروع، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.‏
حلی، ابی منصور حسن بن یوسف (1413ق)، قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و ‏الحرام، قم: مؤوسسه النشر الاسلامی.‏
حلّی، محمد بن منصور (1410)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی‏، قم: ‏انتشارات جامعه مدرسین‏.‏
حلّی، مقداد بن عبد اللّه سیوری (1404)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم: کتابخانه ‏آیت الله مرعشی نجفی.‏
خوانساری، سید احمد بن یوسف (1405)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم: ‏مؤسسه اسماعیلیان.‏
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412)، مفردات ألفاظ القرآن، سوریه: دارالعلم.‏
زمخشرى، محمود (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزی، بیروت: دارالکتاب ‏العرب.‏
سبحانی، جعفر (1385)، الحدیث النبوی بین الروایه و الدرایه، قم: مؤسسه الامام الصادق‏‏(ع).‏
سنهوری، عبدالرزاق احمد (1383)، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، بیروت: ‏دار الاحیاء التراث العربی.‏
شبّر، سید عبدالله (1412)، تفسیر القرآن الکریم، بیروت: دار البلاغة للطباعة و ‏النشر.‏
شبیری زنجانی، سید موسی (1419)، کتاب نکاح، قم: مؤسسه پژوهشی ‏رای‌پرداز.‏
شیرازی بیضاوی، عبد اللّه بن عمر (1408)، تفسیر بیضاوی، بیروت: نشر دارالکتب ‏العلمیه، چاپ اول.‏
طباطبائی، سید محمد کاظم (1363)، العروة الوثقی، تهران: المکتبة العلمیه ‏الاسلامیه، چاپ سوم.‏
طباطبایی، سید محمد حسین (1363)، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر همدانی، قم: ‏دفتر تبلیغات اسلامی.‏
طباطبائی، علی (1404)، ریاض المسائل، قم: مؤسسه آل البیت، چاپ سوم.‏
طبرسی، ابو علی فضل بن حسن (1350)، تفسیر مجمع البیان، سیّد ابراهیم میرباقری و ‏دیگران، تهران: انتشارات فراهانی، چاپ اول.‏
طریحی، فخر الدین ‏(1416)، مجمع البحرین‏، تهران: کتابفروشی مرتضوی‏.‏
طوسی، محمد بن الحسن (1385)، الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامی.‏
همو، (1375)، الاقتصاد الهادی إلی طریق الرشاد، ‏تهران: انتشارات کتابخانه جامع چهل‌ ستون.‏
همو، ‏(1387)، المبسوط فی فقه الامامیه، تهران: المکتبه المرتضویه ‏لإحیاء الآثار الجعفریه،‏ چاپ سوم‏.‏
همو، (1390)، الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، تهران: دار الکتب الإسلامیه.‏
همو، (1407)، تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب ‏الإسلامیه.‏
طوسی، محمّد بن علی (1408)، الوسیله إلی نیل الفضیله المعروف، تحقیق: ‏الشیخ محمّد الحسن، قم: مطبعه الخیام.‏
عاملی، زین الدین بن علی بن احمد (1403ق)، الروضه البهیه فی شرح ‏اللمعه الدمشقیه، قم: دارالهادی للمطبوعات.‏
عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه (بی‌تا)، نور الثقلین، قم: مطبعه العلمیه، چاپ دوم.‏
علوی حسینی موسوی، محمّد کریم (1396ق)، کشف الحقایق عن نکت الآیات و ‏الدقائق، قم: نشر حاج عبدالمجید، چاپ سوم.‏
فراهیدی، خلیل بن احمد (1410)، کتاب العین، قم: نشر هجرت.‏
فیروزآبادی، محمّد بن یعقوب (1400)، القاموس المحیط، بیروت: دارالجلیل.‏
فیض کاشانی، ملا محسن (بی‌تا)، تفسیر صافی، بیروت: نشر مؤسسه الاعلمی ‏للمطبوعات.‏
قرطبی، محمّد بن أحمد الأنصاری (بی‌تا)، الجامع لأحکام القرآن، تهران: ‏انتشارات ناصر خسرو.‏
قزوینی، محمد بن یزید (بی‌تا)، سنن ابن ماجه، بیروت: داراحیاءالتراث.‏
قمّی، محمّد بن علی (1413)، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات ‏اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.‏
کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق‌)، الکافی، مصحح: على اکبر ‏غفارى، تهران: دارالکتب الإسلامیة‌.‏
کرکی، علی بن حسین (1408ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: ‏مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، چاپ اول.‏
محقق حلّی، نجم الدین جعفر بن حسن ‏(1408)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و ‏الحرام‏، قم: ‏مؤسسه اسماعیلیان.‏
همو، (1418)، المختصر النافع فی فقه الامامیه، قم: ‏مؤسسه المطبوعات الدینیه.‏
محمدی، عباس (بی‌تا)، «رژیم مالی خانواده در ایران و فرانسه»، مجله کتاب زنان، شماره 24.‏
مزّی، جمال الدین یوسف بن عبد الرحمن (بی‌تا)، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ‏بیروت: مؤسسه الرساله.‏
مقدسی، عبد اللّه بن أحمد (1404)، المغنی و الشرح الکبیر، بیروت: دار الفکر.‏
مکارم‌ شیرازى، ناصر (1424)، کتاب النکاح،‌ قم: انتشارات مدرسه امام على بن ‏ابى طالب(ع)‌، چاپ اول‌.‏
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1366)،تفسیر نمونه، تهران: دارالکتاب الاسلامیّه.‏
موسوی سبزواری، سید عبدالاعلی (1416)، مهذّب الاحکام، قم: مؤسسه المنار.‏
نراقی، أحمد بن محمد مهدی (1415)، مستند الشیعه فی أحکام الشریعه، ‏مشهد: مؤسسه آل البیت (علیهم السلام) لاحیاء التراث. ‏
هیثمی، نورالدین علی بن ابی بکر (۲۰۰۵)، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، بیروت: دارالفکر.‏
یزدی، سید مصطفی (محقق دامّاد)، (1385)، بررسی فقهی حقوق خانواده، نکاح و ‏انحلال آن، قم: بی‌نا.‏
همو، (1406)، قواعد فقه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  • تاریخ دریافت: 03 مرداد 1393
  • تاریخ بازنگری: 09 مهر 1393
  • تاریخ پذیرش: 21 شهریور 1393