پژوهش‌نامه فقه اجتماعی
نقدی بر پذیرش کتابت عوض لفظ در انشای عقد نکاح؛ مطالعه تطبیقی با قانون مدنی ایران
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق علیه السلام، پردیس خواهران، تهران، ایران
2 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، پردیس خواهران، تهران، ایران
چکیده
در بین اندیشمندان و فقهای متقدم و متأخر در مورد صحت نکاح معاطاتی به‌طور عام و نیز جواز به‌کارگیری ابزار گوناگون انشای عقد نکاح به‌طور خاص، اختلاف‌نظر وجود دارد. در مطالعه حاضر که از نوع بنیادی-کاربردی و به روش کتابخانه‌ای است، نقدهای وارد بر مقاله با عنوان «نکاح معاطاتی از منظر فقه» که در 40اُمین شماره فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات راهبردی زنان به چاپ رسیده است، ارائه می‌شود. در این مقاله، نگارنده محترم با توجه به عمومات لزوم وفای عقد و عهد، گفته‌اند که چنانچه زن و مرد با قصد انشای زوجیت مبادرت به اعلام قصد باطنی خود به‌گونه‌ای صریح کنند، زوجیت محقق می‌شود؛ ضمن اینکه به‌منظور ایجاب و قبول آن، برای مکتوب نیز مانند ملفوظ اثر قائل شده‌اند. نتایج این تحقیق نشان داد که کتابت در صدر اسلام دارای مشروعیت بوده است؛ ضمن اینکه بر اساس ادله عقلی و علمی و استنباط عرفی ارائه‌شده در تحقیق حاضر، قاعده لاحرج شامل گفتار به‌صورت کلی نیست. درنتیجه، انشای عقد نکاح با لفظ مشمول قاعده یادشده نیست. براین‌اساس، به نظر می‌رسد که ابراز قصد باطنی و انشای عقد نکاح با کتابت پذیرفتنی نیست. چنین برداشتی با قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، مطابقت دارد.
کلیدواژه‌ها
)