حقوق و فقه مقارن اقتصادی: قیمت‌گذاری کالا و خدمات از منظر فقه اسلامی با تأکید بر جایگاه ریسک و مرور زمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه فقه مضاف، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران

2 ** دانشجوی دکتری، فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه تهران و پژوهشگر مرکز ایده پردازی علوم انسانی اسلامی، تهران، ایران

چکیده

فرآیند قیمت­گذاری کالا و خدمات، هرچند یک فرآیند اقتصادی می­باشد ولی مؤلفه‌های دخیل در آن به نحوی می­باشد که ضرورت بحث از مسائل و ابعاد فقهی را ایجاب می­کند. در قیمت‌گذاری، چالش­های مهمی وجود دارد؛ به‌عنوان مثال آیا اصولاً دولت و نهادهای تصمیم گیرنده و حکومت اسلامی جواز دخالت در قیمت­گذاری را دارند یا خیر؟ خطوط کلی قیمت­گذاری در فقه امامیه به چه صورت می­باشد؟ آیا ریسک و مرور زمان در قیمت­گذاری کالا و خدمات تأثیر دارد یا خیر؟ این سؤال‌ها، سؤال‌های اساسی می­باشند که در حوزه قیمت­گذاری مطرح می­باشند که این پژوهش پاسخ به این مسائل را وجه همت خود قرار داده است و یافته­های آن از این قرار می­باشد که اصولاً دولت­ها جواز دخالت در قیمت­گذاری را ندارند مگر در موارد اضطرار، قحطی و احتکار. قیمت­گذاری در فقه امامیه تابع دو الگوی عدالت اقتصادی و امنیت اقتصادی می­باشد. در مورد تأثیر ریسک و مرور زمان نیز باید بیان کرد که ریسک تولید و فروش، تأثیری در افزایش قیمت نخواهند داشت ولی مرور زمان مؤثر خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

ابونوری، عباسعلی (1388). اقتصاد خرد. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
‏آرمان‌مهر، ‌محمدرضا (1395). تحلیل تاریخی تحولات اقتصاد شراکتی در نظام سرمایه داری. راهبرد توسعه، 46(0)، 171–201.
‏آکیزیدیس، ‏یوآنیس اس؛ و کهاندل وال، سونیل کومار (1394). مدیریت ریسک مالی در بانکداری و مالی اسلامی (مهدی صادقی شاهدانی و حسین محسنی، مترجمان). تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
‏اوت‌، آلفرد اویگن‌ (1367). مبانی نظریه قیمت (ابراهیم بیضائی، مترجم). همدان‌: دانشگاه بوعلی سینا.
‏باطنی، سید محمد (1377). بررسی فقهی و حقوقی تأثیر تورم در بازپرداخت دیون. تهران: ساجد.
‏بانوک‌، گراهام‌؛ بکستر، رن اریک؛ و دیویس، اون (1390). فرهنگ واژگان اقتصاد (مهدی تقوی، مترجم). تهران: بازتاب.
‏باهر، ‌حسین (1374). تئوری عمومی تجهیز منابع اقتصادی در نظام اسلامی. تازه‌های اقتصاد، 49(1)، 31–43.
‏بتلهایم‌، شارل‌ (1358). محاسبه اقتصادی و اشکال مالکیت (سعید سجادیان، مترجم). تهران‌: پژواک.
‏توانایان فرد، حسن‌ (1385). فرهنگ تشریحی اقتصاد: انگلیسی- فارسی. تهران‌: شرکت نشر الکترونیکی و اطلاع‌رسانی جهان رایانه امین.
‏جعفری لنگرودی‌، محمدجعفر (1378). مبسوط در ترمینولوژی حقوق‌. تهران‌: کتابخانه گنج دانش‌.
‏جعفری لنگرودی، محمدجعفر (بی­تا). فرهنگ حقوق. بی­جا: معرفت.
جعفری، محمدتقی (1370). تحقیق در دو نظام حقوق جهـانی بشـر. تهران: دفتر خدمات حقوقی بین الملل جمهوری اسلامی ایران.
‏خورشیدی، غلامحسین (1394). مبانی اقتصاد تولید. تهران: کتاب مهربان نشر.
‏دیلمی، احمد (1384). مرور زمان (بررسی فقهی-حقوقی). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
‏رابینسون‌، جون‌ (1365). جنبه هایی از توسعه و توسه نیافتگی (حسن گلریز، مترجم). تهران‌: نشر نی‌.
‏رضائی میرقائد، محسن‌ (1371). تئوری ارزش و قیمت‌. تهران‌: امیرکبیر.
‏رضائیان‌، علی‌ (1369). اصول مدیریت بازرگانی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم اناسنی دانشگاه ها.
‏روبین، آیزاک ایلیچ (1388). نظریه ارزش مارکس (حسن شمس آوری، مترجم). تهران: نشر مرکز.
‏سلطانی، ‌حامد؛ و بهرامی، ‌امیر (1392). راهکارهای مدیریت ریسک حوادث فاجعه آمیز و بلایای طبیعی در صنعت بیمه. تاز­ه­های جهان بیمه، 181(1)، 4–21.
‏سویلم، سامی (1386). پوشش ریسک در مالی اسلامی (محمد علیزاده اصل و محمدمهدی عسکری و مهدی حاجی رستم لو، مترجمان). تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
عبدالرضا علیزاده (1389). مبانی رویکرد اجتماعی به حقوق؛ جستاری در نظریه های جامعه شناسی حقوق و بنیادهای حقوق ایران. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
‏عبیدالله، محمد؛ بمانپور، مسلم؛ و سیفلو، سجاد (1387). مهندسی مالی اسلامی. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
‏عسکری، محمدمهدی (1390). ‏دین و اقتصاد. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
‏عسگری، علی (1369). قیمت و قیمت‌گذاری مبانی، روش­ها و سیاست­ها. تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.
‏علی پور، مجید؛ و یوسف نژاد، علی (1388‌). امنیت اقتصادی. قم: نشر قضا.
‏علیزاده، حسن (1383). قراردادهای پیش فروش آپارتمان. تهران: میثاق عدالت.
‏علینقی لنگری، محمدامین (1394). الگوی مطلوب سود بانکی در نظام بانکداری اسلامی بر اساس آموزه­های فقه امامیه. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
‏کشاورز معتمدی، سکینه (1386). آئین تنظیم قرارداد (بیع، فروش اقساطی، سلف و خرید دین). تهران: امیدان.
‏گستل، تونی ون؛ و بیزنس، بارت (1391). مدیریت ریسک اعتباری (پریسا علیزاده، مترجم). تهران: پژوهشکده پولی بانکی.
‏مجاهدی نسب‌، علیرضا (1384). روش‌های قیمت‌گذاری‌. تهران‌: رادان تحریر.
‏ملاح‌، خسرو. (1343). تئوری تولید. بی‌جا‏:‌ بی‌نا.
منظور، ‌داود؛ و حسینی، ‌سید مجید (1391). ماهیت سیاسی اقتصادی بحران بازار آزاد؛ واکاوی بحران های مالی در نظام سرمایه داری با رویکرد اسلامی. پژوهش­های سیاسی جهان اسلام، 3(2)، 33–59.
‏موسویان، ‌سید‌عباس؛ و بهاری قراملکی، ‌حسن (1389). ضوابط قیمت‌گذاری از منظر فقه امامیه. معرفت اقتصاد اسلامی، 2(1)، 109–136.
‏نخعی آغمیونی‌، منیژه‌؛ و نجارزاده‌، رضا (1382). واژه‌های کلیدی اقتصاد «خرد و کلان». تهران‌: موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی‌‌.
‏نواب اکبر، ‌فیروزه؛ و منفرد، ‌نوذر؛ و رضائی، ‌علی‌رضا (1379). عوامل مؤثر بر کمیت و کیفیت تولید صنایع دستی مطالعه موردی: زنان عشایر نیمه اسکان یافته مرند افزر. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 31(8)، 235–260.
‏نوروش‌، ایرج‌؛ و شیروانی‌، رضا (1377). فرهنگ حسابداری نوروش: فرهنگ انگلیسی‌-فارسی اصطلاحات حسابداری‌، مالی و مدیریت‌. ‏تهران‌: انتشارات ایمان‌.
Arry Buzan (1983). People, States and Fear: The National Security Problem in International Relations. Hempstead: Wheatsheaf Books.
Ackaert.J & Craen. V.M (2006). Quality of Social Existence in Local Democracy.
  • تاریخ دریافت: 09 آذر 1398
  • تاریخ بازنگری: 18 فروردین 1399
  • تاریخ پذیرش: 28 اردیبهشت 1399