پژوهش‌نامه فقه اجتماعی

اسباب انحلال در قرارداد رحم جایگزین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

قرارداد رحم جایگزین مانند هر قرارداد دیگری از یک دسته اصول کلی پیروی می‌کند و همچنین واجد قواعدی اختصاصی و متناسب با کارکرد و موضوع خود است. این نوشتار، به بررسی امکان انحلال این قرارداد که اصولاً در سایر قراردادها ممکن است، پرداخته و دو جنبه از اسباب انحلال قرارداد را، شامل فسخ (انحلال مبتنی بر اراده یکی از طرفین) و تفاسخ (انحلال مبتنی بر اراده طرفین)، بررسی می‌کند. همچنین، این مقاله در پی آن است تا اثبات کند قواعد اختصاصی این قرارداد، برخلاف سایر عقود، اجازه انحلال این توافق را نمی‌دهد. برای اثبات این گزاره لاجرم باید وضعیت حقوقی قرارداد و ماهیت آن مورد مداقه قرار گیرد. همچنین رابطه ماهیت قرارداد با اصل لزوم معین شود و در نهایت بررسی شود که لزوم و جواز قرارداد مرتبط با نظم عمومی است یا خیر. به علت نقص مقررات قانونی و ضعف آثار فقهی در امور مستحدثه، بهره‌گیری هرچه بیشتر از اصول و قواعد فقهی حقوقی امری لازم است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم
انصاری، مرتضی (1415ق)، المکاسب، قم: کنگره بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
بجنوردی، سید حسن (1430ق)، القواعد الفقهیة، قم: دلیل ما.
بروجردی عبده، محمد (1380)، حقوق مدنی، تهران: گنج دانش.
جعفر زاده، میرقاسم (1380)، «ماهیت حقوقی قراردادهای رحم جایگزین»، مجله حقوق و علوم سیاسی، شماره 2- 3.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1392)، تأیید اراده در حقوق مدنی، تهران: گنج دانش.
حافظ ‌نیا، محمدرضا (1393)، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
حسینی مراغی، میرعبد الفتاح (1429ق)، العناوین الفقهیة، قم: موسسه نشر اسلامی.
حمداللهی، عاصف، و روشن، محمد (1392)، قرارداد استفاده از رحم جایگزین، تهران: مجد.
خراسانی، محمدکاظم (1389)، کفایة الأصول، تهران: خرسندی.
خمینی، سید روح­الله (1375)، تحریر الوسیلة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
خوانساری، سید احمد (1405ق)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، تهران: مکتبة صدوق.
خویی، سید ابوالقاسم (1387)، مصباح الفقاهة، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
روحانی، سید محمدصادق (1414ق)، فقه المسائل المستحدثة، قم: دار الکتاب.
شهید ثانی، زین­الدین بن علی (بی­تا)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، بیروت: دار العالم الإسلامی.
صافی گلپایگانی، لطف الله (1428ق)، بیان الأصول، قم: انتشارات ثامن الحجج.
صفایی سید حسین، و امامی، اسدالله (1393)، حقوق خانواده، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
طباطبائی یزدی، سید محمدکاظم (1417ق)، العروة الوثقی، قم: موسسه نشر اسلامی.
فیلیک، اووه (1388)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
قاسم زاده، سید مرتضی (1387)، «قرارداد رحم جایگزین در حقوق ایران»، فصلنامه باروری و ناباروری.
کاتوزیان، ناصر (1392)، قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کرکی، علی بن حسین (1411ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: موسسة آل­البیت لإحیاء التراث.
محقق حلی، جعفر بن حسن (1388)، شرائع الإسلام فی مسائل الحرام و الحلال، قم: پاسدار اسلام.
محقق داماد سید مصطفی (1390)، قواعد بخش مدنی، تهران: انتشارات سمت.
محقق داماد، سید مصطفی و دیگران (1390)، حقوق قراردادها در فقه امامیه، تهران: انتشارات سمت.
محمد پور، احمد (1390)، روش تحقیق کیفی، تهران: جامعه شناسان.
محمدی خراسانی، علی (1391)، کوثر فقه شرح تحریر الوسیلة، تهران: چاپ و نشر عروج.
مومن قمی، محمد (1373)، کلمات سدیدة فی مسائل جدیدة، قم: موسسه نشر اسلامی.
نائب زاده، عباس (1380)، بررسی حقوقی روش‌های نوین باروری مصنوعی «مادر جانشین، اهدای تخمک یا جنین»، تهران: مجد.
نجفی، محمدحسن (1385)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
پژوهش‌نامه فقه اجتماعی
دوره 1، شماره 1 - شماره پیاپی 1
بهمن 1391
صفحه 135-152
  • تاریخ دریافت: 25 تیر 1398
  • تاریخ پذیرش: 25 تیر 1398