چیستی و چرایی تغییر حکم در فقه عامه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق (ع)

2 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

در آراء مذاهب اسلامی مسئله تغییر فتوا از جمله مسائل مهمی است که در دوران معاصر و قدیم، علما در مورد آن به تفصیل بحث کرده‌اند. جواز تغییر فتوای مفتی را همه ‏مذاهب اسلامى به عنوان یک قاعده‏ کلى پذیرفته‏اند و از دیدگاه آن مذاهب جایز است که مفتی از فتوای خود، رجوع نماید. بنابراین، گزاره‌ کلی نگارنده در مقال حاضر در پی پاسخ به این سؤال است که چه عواملی در تغییر فتوا مؤثر هستند؟
به همین منظور مؤلف تلاش نموده تا عواملی را بر حسب استقراء از تضاعیف گفتار فقیهان اهل سنت به دست آورده و امثله‌ فقهی آن را بیان نماید. نگارنده به طور کلی دو عامل را باعث دگرگونی فتاوی فقیهان اهل سنت دانسته که عبارتند از: 1. تغییر موضوع و 2. دریافت منابع و ادلّه جدید، که در مقاله حاضر تلاش می‌شود بدان‌ها پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

  • تاریخ دریافت: 17 اسفند 1395
  • تاریخ بازنگری: 30 مرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 21 شهریور 1396