نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• احمدعلی قانع ¹
• سید روح الله رضوی ²

¹ دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق (ع)

² دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

تعامل جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های مختلف با سایر کشورها می‌تواند نقش به‫سزایی در پیشرفت ایران و تعالی اسلام داشته باشد، اما این تعاملات باید بر اساس مبانی و قواعد اسلامی واقع شود. شناخت احکام، اصول و شرایط تعامل با کشورهای غیر اسلامی از طریق مطالعه متون فقهی به ما کمک می‌کند تا بتوانیم الگویی مناسب در حوزه تعاملات بین الملل برای جمهوری اسلامی معرفی نماییم. از طرفی اصول و قواعد اسلامی ازجمله قاعده نفی سبیل هرگونه سلطه و برتری کشورهای غیر اسلامی بر کشورهای اسلامی را نفی می‌کند و عزت و سیادت اسلام را در همه تعاملات شرط می‌داند و از طرفی نیز می‌بینیم که در فضای فعلی حاکم بر تعاملات بین‫الملل، نیازها، زیاده‫خواهی‫ها و تمایلات قدرت‌های برتر شرایط خاصی ایجاد کرده است که دولت اسلامی ایران به‌عنوان یکی از اعضای دهکده جهانی به ناچار باید به آن‌ها پایبند باشد. این پایبندی به قوانین بین‫الملل در برخی از مواقع باعث می‌شود مجبور به انعقاد قراردادهایی شویم که با قاعده نفی سبیل سازگاری ندارد. در این پژوهش با رجوع به منابع فقهی و دینی در ضمن تبیین اصول و مبانی حاکم بر تعاملات جمهوری اسلامی ایران با سایر کشورها، سعی می‌کنیم با استناد به قاعده اضطرار و حفظ نظام این سنخ از تعاملات را توجیه کنیم.

کلیدواژه‌ها

• جمهوری اسلامی ایران
• تعاملات
• مبانی اسلامی
• اصول بین‫الملل
• نفی سبیل
• اضطرار