Document Type : Original Article

Authors

• Ahmad Amani ¹
• Mohammad Eshaghi ²

¹ Doctoral student of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, Faculty of Theology, University of Tehran

² Associate Professor of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law Department, University of Tehran

Abstract

بر اساس ماده 268 قانون مجازات اسلامی، یکی از شروط تحقق سرقت حدی، عدم وقوع جرم در زمان قحطی است. بنابراین اگر سرقت در زمان قحطی صورت پذیرد مشمول مجازات حدی نخواهد بود. مهم‏ترین مستند افزودن این شرط به شرایط اجرای حد سرقت، روایات و ادله نقلی است. با توجه به این‏که قحط‏سالی یکی از مصادیق رایج بحران‏های اقتصادی است، پاسخ به این سوال که آیا ملاک حدی نبودن سرقت در زمان قحطی، قابلیت تسری به سرقت در زمان سایر مصادیق بحران‏های اقتصادی را دارد یا خیر ، حائز اهمیت است. پژوهش پیش‏رو سعی دارد با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‏ای، با مطالعه و تدقیق در متون روایی، فقهی و اصولی مرتبط، امکان تسری حکم سرقت در سال قحطی به سرقت در زمان پیدایش سایر بحران‏های اقتصادی را بررسی نماید. نتایج این بررسی حکایت از آن دارد که در صورتی که همانند فقهای عامه و برخی از فقیهان امامیه سال قحطی را مترادف با تحقق اضطرار دانسته و ملاک جعل این حکم را تحقق اضطرار برای سارق بدانیم، تسری حکم به سرقت در زمان پیدایش بحران وجود نخواهد داشت اما بر اساس دیدگاه برخی دیگر از فقیهان امامیه که معتقد به خصوصیت داشتن زمان قحطی بوده و ملاک تشریع این حکم را امتنان از ناحیه شارع دانسته ‏اند، امکان تسری وجود دارد.

Keywords

• "exigency"
• "gratitude"
• "economic crisis"
• "theft punishment"
• "famine period"